Historia sportu niesłyszących
Projekt pn. „Włączenie środowiska sportowców niesłyszących w edukację akademicką i sport akademicki” realizowany będzie niemal w przededniu setnej rocznicy utworzenia pierwszych klubów sportowych dla niesłyszących.
W 1922 roku przy Instytucie Głuchoniemych w Warszawie powstało Koło Sportowe Głuchoniemych, natomiast przy szkole nr 97 dla głuchoniemych w Łodzi rozpoczęła swoją działalność sekcja gimnastyczna. Obie instytucje sportowe, w następnych latach, zostały przekształcone w kluby sportowe.
Ogółem, pomiędzy rokiem 1922 a 1928 w Polsce powstało ogółem 8 klubów sportowych dla Głuchych, zrzeszających głównie absolwentów szkół dla głuchoniemych, były to: Warszawski Klub Sportowy Głuchoniemych, Klub Sportowy Głuchoniemych „Świt: we Lwowie, KSG w Poznaniu, KSG w Łodzi, Żydowski KSG w Warszawie, KSG w Krakowie, KSG w Bydgoszczy, Śląski Klub Sportowy Głuchoniemych w Królewskiej Hucie (Chorzów).
Polscy sportowcy (ryc. 1) wystąpili w pierwszych Igrzyskach Głuchych w 1924 roku w Paryżu.
Rycina 1. Reprezentanci Polski podczas I. Igrzysk Głuchoniemych w Paryżu, (Świat Głuchoniemych, kwiecień, 1927).
W 1927 roku działacze polskich klubów sportowych dla głuchoniemych założyli Polski Związek Sportowy Głuchoniemych, reprezentujący interesy klubów sportowych dla głuchoniemych.
Staraniami działaczy (ryc. 2) Polskiego Związku Sportowego Głuchoniemych niesłyszący reprezentanci Polski wystąpili w Amsterdamie podczas drugich Igrzysk Głuchych w 1928 roku (ryc 3).
Rycina 2. Zarząd Polskiego Związku Sportowego Głuchoniemych, 1927 rok, (Świat Głuchoniemych, grudzień, 1927).
Rycina 3. Reprezentacja Polski podczas II Międzynarodowych Igrzysk Głuchoniemych w Amsterdamie, 1928 rok.
Tzw. Wielki Światowy Kryzys Gospodarczy, który trwał na świecie od 1929 do 1933, a w Polsce nawet do 1935 roku, wpłynął negatywnie także na działalność klubów sportowych dla głuchoniemych. Niektóre z klubów musiały zawiesić swoją działalność sportową.
Podczas II wojny światowej, działalność klubów sportowych została zawieszona, a niesłyszący sportowcy włączyli się w działalność antyhitlerowską.
Działalność klubów sportowych została reaktywowana po 1945 roku.
Najnowszą historię sportu niesłyszących można rozpocząć pisać w 1999 roku, kiedy to, z uwagi na nieprawidłowości w rozliczaniu dotacji finansowych, został rozwiązany Polski Związek Sportowy Głuchych (PZSG). W latach 2000-2003, PZSG reaktywowano, jednak bez finansowania ze strony Ministerstwa Edukacji, Nauki i Sportu PZSG nie był w stanie prowadzić swojej działalności statutowej w Polsce oraz reprezentować Polski na arenie międzynarodowej. W odpowiedzi na problemy PZSG, w 2004 roku powołano do życia, w Lublinie, Polską Federację Sportu Niesłyszących (PFSN), której prezesem został Wojciech Stempurski. W skład PFSN weszło 11 klubów dla niesłyszących. PFSN nawiązał współpracę z samorządami lokalnymi, opracował plan działań zmierzających do odbudowy prestiżu organizacji sportowych, a w końcu nawiązał także współpracę z Ministerstwem Sportu i Turystyki oraz otrzymał finansowanie swojej działalności statutowej. Jednak, przedstawicielem Polski w światowych strukturach sportu niesłyszących nadal pozostawał PZSG. W 2005 roku, kolejnych 6 klubów dołączyło do PFSN. W 2006 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki rozpoczęło finansowanie sportu masowego dla niesłyszących. Zwiększyła się także liczba klubów zrzeszonych w PFSN. Było ich wówczas 23. W 2007 roku podpisano porozumienie o wspólnych działaniach PFSN oraz PZSG. W dalszym ciągu PZSG posiadał mandat reprezentowania polskich sportowców niesłyszących na arenie międzynarodowej. W 2007 roku do PFSN należało już 30 klubów. Obie instytucje w 2007 i 2008 roku zorganizowały kilka wspólnych imprez sportowych w Polsce oraz pierwszy raz od dłuższego czasu polscy zawodnicy uczestniczyli w zawodach międzynarodowych. Profesjonalne, prężne działania PFSN spowodowały, że to właśnie PFSN opracowała plan przygotowań do Igrzysk Głuchych w 2009 roku. Sukcesy organizacyjne PFSN dostały dostrzeżone przez władze ICSD - Międzynarodowego Komitetu Sportu Głuchych, i podczas zjazdu ICSD, który odbywał się podczas Igrzysk w Taipei w 2009 roku przyjęto do grona członków PFSN, tym samym rozwiązując współpracę z PZSG. W 2009 roku odbyła się pierwsza Ogólnopolska Gala Sportu Niesłyszących połączona z wyborem Sportowca Roku 2008. W dniu 10.03.2011 r. Minister Sportu i Turystyki, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, decyzją Nr 5/DP/2011 wyraził zgodę na utworzenie Polskiego Związku Sportu Niesłyszących oraz na działanie tego związku w 17 dyscyplinach sportowych (lekkoatletyka, koszykówka, piłka stołowa, pływanie, piłka nożna, tenis, judo, zapasy, bowling, badminton, kolarstwo, karate, taekwondo, szachy, żeglarstwo, narciarstwo, snowboard).
W 2017 roku W Igrzyskach Głuchych w Samsun w Turcji wzięło udział 98 sportowców zrzeszonych w Polskim Związku Sportu Niesłyszących (ryc. 4). Zawodniczki i zawodnicy wywalczyli ogółem 11 medali, w tym: 1 złoty, 3 srebrne, oraz 7 brązowych.
Rycina 4. Reprezentacja Polski na XXIII Igrzyska Głuchych w Samsun, Turcja, 2017.
Aktualnie, polscy sportowcy niesłyszący przygotowują się do XXIV Igrzysk Głuchych, które mają się dobyć w 2021 roku w Caxias do Sul w Brazylii.